Kweekzalm kan écht duurzaam!

Fish Tales werkt samen met visserijgemeenschappen die in het wild vissen. Daarnaast onderzoeken we, met zicht op de groeiende wereldbevolking en onze wens om nu én in de toekomst van vis te kunnen blijven genieten, mogelijkheden om samen te werken met kwekerijen. Op dit moment komt 52% van alle vis die wereldwijd wordt geconsumeerd bij kwekerijen vandaan. Genoeg reden dus om ook binnen dit segment op zoek te gaan naar de meest duurzame opties en onze missie voort te zetten: iedereen laten genieten van 100% duurzaam gevangen of gekweekte vis.

Het team van Fish Tales reisde daarom afgelopen maand af naar het hoge noorden van Noorwegen op zoek naar Atlantische kweekzalm. Hier tussen de jaarrond besneeuwde bergtoppen wordt op verschillende plekken zalm gekweekt. In het kleine plaatsje Rognan maakte de crew kennis met de familie Øksheim die in de Skjerstad Fjord zalmkwekerij en familiebedrijf Edelfarm bezit. Deze kwekerij – onderdeel van Salten Aqua – ontving in mei 2016 certificering van het Aquaculture Stewardship Council (ASC) voor duurzame kweek.

Naast dit certificaat is Edelfarm gelegen in een unieke omgeving die het mogelijk maakt om op natuurlijke wijze zalm te kweken. Benieuwd hoe dat in zijn werk gaat? Ontdek Edelfarm, de prachtige Skjerstad Fjord en alles wat je wilt weten over de Atlantische zalm: van voer tot filet.

Natuur en milieu 

Het water in de Skjerstad Fjord is onderhevig aan sterke stromingen; de zogeheten Saltstraumen. Deze stromingen zorgen ervoor dat het water in de fjord elke twee dagen volledig wordt ververst. Deze unieke toevoer van schoon, ijskoud water en het lage zoutgehalte daarvan zorgen ervoor dat parasieten zoals zeeluizen geen kans van overleven hebben. Zeeluizen vormen een plaag die veel kwekerijen op andere plekken teistert en dwingt tot pesticidegebruik. De Skjerstad Fjord daarentegen heeft het ideale milieu om een overheerlijke Noorse zalm op duurzame, natuurlijke wijze gezond op te laten groeien zonder pesticiden en zonder zeeluizen. Doordat de leefomstandigheden optimaal zijn, ervaart de zalm geen stress, evenals bij de slacht waarbij elke vis voorafgaand verdoofd wordt en dus geen pijn heeft. Dit alles komt de kwaliteit van het visvlees en daarmee de smaak ten goede.

Dat ideale milieu wordt niet alleen gecreëerd door de Saltstraumen, maar ook door de lage temperatuur die het water hier heeft. Bij een te hoge watertemperatuur zoekt een zalm de diepte op, waar het koud is, maar waar ook het zuurstofgehalte zeer laag is. Zuurstoftekort leidt tot stress waardoor de zalm depressief kan worden. Iets wat niet alleen naar is voor de vis, maar wat ook een slechte kwaliteit visvlees oplevert. In de Skjerstad Fjord heeft de zalm daar geen last van.

Dochter Alice Øksheim – bij de ontmoeting negen maanden zwanger en inmiddels moeder van zoontje Brage – heeft het Fish Tales team de kwekerij met veel trots van dichtbij laten zien. Niet alleen het milieu in de fjord blijkt ideaal, maar ook de vele maatregelen die Edelfarm treft om verantwoord te kunnen kweken dragen bij aan een gezonde zalm en behoudt van de natuur rondom de kwekerij.

Alice Øksheim studeerde in navolging van haar vader Aquaculture en is nu werkzaam binnen Edelfarm.

Kooien en voedingsstation

Om te beginnen zijn de kooien van Edelfarm kopervrij. Koper wordt door veel kwekerijen in de kooien verwerkt om algengroei tegen te gaan. De stof gaat echter na een tijd ‘lekken’ en tast daardoor het milieu onder en rondom de kooi aan. Edelfarm moet haar kooien vaker schoonmaken en ontdoen van algen, maar ondersteunt met deze keuze het behoudt van bodemflora.

Elke kopervrije kooi is voor 97% gevuld met water en voor slechts 3% met vis. De voeding van de zalm wordt net als in elke kwekerij toegediend vanuit een voedingsstation. In tegenstelling tot veel voedingsstations in de omgeving die op Diesel werken, werkt het station van Edelfarm op hydro-elektriciteit (elektriciteit opgewekt uit waterkracht). In Noorwegen vindt men veel waterkrachtcentrales doordat door de hoogteverschillen in het landschap het water met kracht naar beneden komt. De natuurlijke beweging van het water roteert een turbine die een generator aandrijft, die elektriciteit produceert. Gezien er geen brandstof wordt gebruikt en er tijdens het gehele generatieproces geen CO2 wordt afgegeven, is hydro-elektriciteit één van de meest duurzame en groene oplossingen voor energievoorziening.

Voer

De richtlijnen voor de inhoud van het zalmvoer zijn vastgelegd door het Aquaculture Stewardship Council. Edelfarm neemt voeding af bij BioMar; een visvoerproducent die uitsluitend werkt met duurzame ingrediënten. In 1988 al waren zij de eerste duurzaam gecertificeerde visvoerproducent ter wereld. De voeding bestaat grotendeels uit plantaardige ingrediënten waardoor de hoeveelheid wilde vis die nodig is om vis te kweken laag is. Tevens zitten er veel natuurlijke vitaminen in het voer waardoor het afweersysteem van de zalm versterkt wordt en ziektes, en daarmee gemoeid medicijngebruik, worden voorkomen. Een lokale arts komt maandelijks langs om te kijken hoe het met de zalm gaat.

De familie Øksheim controleert daarnaast dagelijks onder andere de kwaliteit van het water, de voedingstoevoer en het leven op de bodem onder de zalmkooien. Ze zorgen ervoor dat ondanks de kweek hier geen andere ecosystemen worden aangetast. Verder blijft een kooi – nadat de zalm naar de slachterij is gebracht – een tijd helemaal leeg zodat de natuur op deze plek weer volledig tot rust kan komen. De zalm wordt dan op exact gelijke wijze grootgebracht op de naastgelegen zalmboerderij Wenberg. Deze rotatie tussen twee boerderijen en het ‘braak’ laten liggen van de zeebodem is vergelijkbaar met goedgeorganiseerde biologische landbouw.

Het eindproduct? Een heerlijke Noorse zalm, vol van smaak en verantwoord gekweekt van voer tot visfilet.